Ile żyje i jak powstaje królowa pszczół?

Zastanawiasz się jak powstaje i ile żyje królowa pszczół? Pewnie chcesz też dowiedzieć się czym się żywi i co robi królowa w ulu oraz jakie ma zadania? Na te i inne pytania odpowiem w artykule na podstawie zdobytej wiedzy i doświadczenia.

Jak powstaje królowa pszczół?

Królowa pszczół powstaje z takiego samego jajeczka, jak pszczoła robotnica. To pszczoły robotnice wybierają sobie jedno, kilka lub kilkanaście jajeczek, z których hodują przyszłą matkę pszczelą. Zastanawiasz się pewnie jakim cudem z tego samego jajeczka może narodzić się robotnica lub przyszła królowa pszczela? Otóż pszczoły karmią swoje larwy przez kilka pierwszych dni ich życia. Natomiast larwa przyszłej królowej jest cały czas karmiona mleczkiem pszczelim.

Całkowity rozwój larwy, z której powstaje królowa, trwa około 16 – 17 dni.

Stadia rozwoju królowej pszczół:

• jajo 1-3 dni

• larwa 7-8 dni

• poczwarka 8 dni.

Dla przykładu robotnice wykluwają się po około 21 dniach, a trutnie po 24 dniach.

Pszczoły hodują matkę pszczelą w specjalnej komórce zwanej matecznikiem. Przeczytaj koniecznie mój wcześniejszy artykuł na temat rodzajów mateczników. Komórka metecznikowa jest większa od zwykłej komórki pszczelej lub trutniowej. Jeśli pszczoły awaryjnie muszą wyhodować królową z jajeczka złożonego w zwykłej komórce pszczelej, to zgryzają sąsiednie komórki i powiększają przestrzeń dla matecznika.

Napisałem wcześniej, że pszczoły mogą hodować więcej niż 1 matkę pszczelą. Dlaczego się tak dziej? Odsyłam znowu do artykułu o matecznikach. Co się zatem dzieje z innymi matkami pszczelimi, skoro w ulu może być tyko 1 królowa? Otóż matka, która się pierwsza wykluje z matecznika, zagryza inne matki nie wyklute. Jeśli wiele matek wykluje się w tym samym czasie, to walczą między sobą. Nie ma tu kobiecej solidarności. Najsilniejsza matka wygrywa i zostaje królową. Musi się jeszcze unasinnić, ale to oddzielny temat. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy w rodzinie panuje nastrój rojowy (ponownie odsyłam do wspomnianego artykułu). Wówczas w ulu młode matki nie zagryzają się, tylko każda tworzy swoją drużynę i wylatują z ula, aby założyć nową rodzinę pszczelą.

Tyle tytułem wstępu. Teraz przyszedł czas na rodzaj matek pszczelich.

Matki pszczele powstają jako rojowe, ratunkowe, cichej wymiany i hodowane przez człowieka

Matki rojowe tworzone są przez rodziny pszczele najczęściej w maju i czerwcu, gdy powstanie nastrój rojowy. Jest to naturalny proces rozmnażania się pszczół. Pszczoły zakładają wiele mateczników, w których hodują matki pszczele. Matka pszczela decyduje, czy nastał czas na podział rodziny i składa jajka w specjalnie przygotowanych przez robotnice miseczkach matecznikowych. Im silniejszy jest nastrój rojowy, tym więcej mateczników tworzą pszczoły. Mateczniki rojowe są największe i najdorodniejsze. Powstają w najlepszym okresie, gdy w ulu jest mnóstwo karmicielek i dostatek pokarmu.

Matki rojowe są bardzo dobre, dorodne i cenione przez pszczelarzy. Mają jednak jedną zasadniczą wadę dla pszczelarza. Najczęściej urodzone tak matki, mają tendencje do rojliwości. We współczesnym pszczelarstwie nie ma miejsca na samowolę pszczół i rojenie, bo skutkuje to dużymi stratami w pozyskiwaniu miodu.

Matki ratunkowe powstają, gdy w rodzinie pszczelej z jakiegoś powodu zginie matka pszczela. Może umrzeć śmiercią naturalną ze starości. W dalszej części artykułu porozmawiamy ile żyje matka pszczela. Najczęściej matka ginie przez nieuwagę pszczelarza podczas przeglądu lub zostaje usunięta przez pszczelarza. W takim wypadku pszczoły już po około 20 minutach orientują się, że nie ma w ulu królowej i przystępują do zakładania ratunkowych mateczników. Mateczniki niejako w popłochu tworzone są w dużych ilościach prawidłowo na młodych jajeczkach jak i na starych larwach tuż przed zasklepieniem. W efekcie bez interwencji pszczelarza, jako pierwsze wygryzają się małe i mało wartościowe matki powstałe ze starych larw. Jeśli pszczelarz zerwie słabe mateczniki i zostawi dorodne, to otrzyma dobrej jakości matkę pszczelą, ale zdecydowanie gorszą od rojowej, z cichej wymiany czy hodowlanej.

Matki z cichej wymiany powstają, gdy w ulu jet już stara królowa. Zdarz się też, że młoda królowa z jakichś względów nie odpowiada robotnicom. Wówczas rodzina pszczela zmusza królową do złożenia jajka w specjalnie przygotowanej przez nie miseczce matecznikowej. Pszczoły tworzą jeden matecznik, z którego rodzi się przyszła królowa. Młodą królową pilnują pszczoły, aby stara jej nie usunęła. Najczęściej gdy młoda matka się unasienni, przejmuje rolę królowej. Stara królowa jest usuwana przez pszczoły lub obie matki pozostają i czerwią w ulu do przyszłej wiosny (rzadszy przypadek).

Mateczniki cichej wymiany stworzone w lipcu, doświadczeni pszelarze nie ruszają i zostawiają decyzję wymiany matki dla rodziny pszczelej. Jest już za późno na poddawanie nowej matki i utratę czerwienia przez obecną królową. Natomiast w sezonie od kwietnia do czerwca istnieje duże ryzyko pomyłki z nastrojem rojowym. Takie mateczniki zrywamy lub wykorzystujemy do tworzenia nowej rodziny (odkład).

Matki hodowlane powstają przy udziale pszczelarza. Człowiek sam decyduje, które larwy podda pszczołom do wyhodowania matki na odciągniętym przez nie mateczniku. Zaletą matki hodowlanej jest selekcja jajeczek z najlepszej rodziny pszczelej. Natomiast największą wadą jest hodowla dużej ilości matek przy niewystarczającej ilości pszczół robotnic. Takie matki są mniej dorodne, niż rojowe czy cichej wymiany. Im dorodniejsza matka pszczela, tym ma więcej rureczek jajnikowych, co przekłada się na ilość składanych jajek.

Ile żyje matka pszczela i czym się żywi?

Matka pszczela żyje około 3 – 5 lat, rzadko kiedy 6 lat. Dla przykładu powiem, że pszczoły robotnice żyją w sezonie zaledwie około 30 dni, a idące do zimy przez około 8 miesięcy. Samce pszczół zwane trutniami, nie trudzą się zbieraniem nektaru i żyją około 3 miesięcy. Swoją długowieczność królowe zawdzięczają przede wszystkim wyjątkowemu pokarmowi oraz braku pracy (nie licząc składania jajek). Pszczoły robotnice przez cały okres życia królowej, karmią ją mleczkiem pszczelim. Jak widać po długości życia trutni, długowieczność matki pszczelej to zasługa specjalnego pokarmu.
Robotnice pszczele karmione są mleczkiem pszczelim tylko w okresie od 1 do 3 dnia, gdy są jajeczkami. Później od 4 dnia gdy stają się larwami, karmione są mieszanką miodu i pyłku pszczelego.

W praktyce pszczelarze nie trzymają matki pszczelej dłużej niż 2 sezony. Z wiekiem matka pszczela składa coraz mniej jaj i wydziela mniej feromonów skłaniających rój do pracy. W efekcie ze starej matki pszczelarz ma mało korzyści w postaci zbiorów miodu. Stare matki częściej wpadają w stan rojowy.

Czym się zajmuje królowa w ulu?

W pierwszych dniach życia matki pszczelej, pszczoły zachęcają ją do aktywności w celu wykonania lotów godowych, podczas których unasiennia się z samcami z okolicy kilkunastu kilometrów. Po unasinnieniu, matka pszczela pozostaje cały czas w ulu i nie opuszcza go. Jedynym wyjątkiem jest opuszczenia ula po wyrojeniu się z częścią rodziny pszczelej.

Głównym zadaniem matki pszczelej jest udane unsiennienie się podczas lotu godowego, składanie jaj i wydzielanie feromonów.

Królowa pszczela zajmuje się przede wszystkim składaniem jaj. Składa około 2 – 3 tysięcy jajek na dobę. Są to jaja zapłodnione i niezapłodnione. Z zapłodniocnych wykluwają się robotnice, a z niezapłodnionych wykluwają się trutnie.

Kolejną ważną rolą matki pszczelej jest wytwarzanie feromonów. Feromony mobilizują pszczoły robotnice do intensywnej pracy i scalają wszystkie pszczoły w jeden organizm zwany rojem. Za sprawą feromonów pszczoły odnajduję swój ul na pasiece.

Polecam 100% naturalne miody z mojej pasieki Miodowe Wzgórze:

Jak wygląda matka pszczela?

Najłatwiej rozpoznać hodowlaną matkę pszczelą, która ma kolorowy opalitek naklejony na tułowiu. Kolor (biały, żółty, czerwony, zielony lub niebieski) jest też wskazówką z jakiego roku pochodzi królowa.

Królowa pszczela jest większa i dłuższa od pszczół robotni oraz trutni. Trutnie są jednak grubsze, ale krótsze. Zarówno królowa, robotnice jak i trutnie posiadają 2 pary skrzydeł oraz 3 pary nóg.

Źródła zdjęć: pixabay.com